ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਪੈਟਰੋਲ ਅਤੇ ਡੀਜਲ ਦੀਆਂ ਅਸਮਾਨ ਛੂਹਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਇਆਂ ਚੌਧਰੀ ਚਰਣ ਸਿੰਘ ਹਰਿਆਣਾ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਵਲੋਂ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ E – Tractor ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ 25 ਫੀਸਦੀ ਪੈਸਿਆਂ ਦੀ ਬਚਤ ਹੋਵੇਗੀ ਸਗੋਂ ਲੱਖਾਂ ਟਨ ਜਹਰੀਲੀਆਂ ਗੈਸਾਂ ਵੀ ਪੈਦਾ ਹੋਣੋ ਘਟਣਗੀਆਂ।
ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿਚ ਪਟਰੋਲ ਅਤੇ ਡੀਜਲ ਦੀਆਂ ਅਸਮਾਨ ਛੂ ਰਹੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਵੀ ਚਣੌਤੀਆਂ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਹਿਸਾਰ ਵਿਚ ਸਥਿਤ ਚੌਧਰੀ ਚਰਣ ਸਿੰਘ ਹਰਿਆਣਾ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਲੋਂ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਟਰੈਕਟਰ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਡੀਜਲ ਇੰਜਣ ਜਿੰਨ੍ਹੀ ਪਾਵਰ ਵਾਲਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਵਰਤ ਕੇ ਹਵਾ ਵਿਚ ਫੈਲਦੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਉੱਤੇ ਵੀ ਲਗਾਮ ਲਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਟਰੈਕਟਰ ਦੇ ਇਸ ਮਾਡਲ ਨੂੰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਕਾਲਜ ਆਫ ਐਗਰੀਕਲਚਰ ਇੰਜੀਨੀਰਿੰਗ ਐਂਡ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਨੇ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਟਰੈਕਟਰ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪਹਿਲਾ ਰਿਸਰਚ ਹੈ।
ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਟਰੈਕਟਰ ਦੇ ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੇਕਟ ਨੂੰ ਫ਼ਾਰਮ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਐਂਡ ਪਾਵਰ ਇੰਜੀਨਿਅਰਿੰਗ ਡਿਪਾਰਟਮੈਂਟ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਡਾ. ਮੁਕੇਸ਼ ਜੈਨ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਵਿੱਚ ਅੰਜਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੇਕਟ ਦੀ ਸ਼ੁਰੁਆਤ ਤਕਰੀਬਨ ਦੋ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਈ ਸੀ।
ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਡਾ. ਜੈਨ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਫਿਲਹਾਲ ਕਰੀਬ 80 ਲੱਖ ਟਰੈਕਟਰ ਹਨ। 30 ਹਾਰਸ ਪਾਵਰ ਤੋਂ ਘੱਟ ਦੇ ਟਰੈਕਟਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਹਰ ਸਾਲ ਵਿਚ ਕਰੀਬ 46 ਲੱਖ ਟਨ ਖਤਰਨਾਕ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਇਡ ਗੈਸ ਦਾ ਨਿਕਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਡੀਜਲ ਇੰਜਣ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਬੈਟਰੀ ਨਾਲ ਚਲਣ ਵਾਲੇ ਟਰੈਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀ ਲਈ ਔਸਤ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਉਪਲਬਤਾ 2. 5 ਕਿਲੋਵਾਟ ਪ੍ਰਤੀ ਹੇਕਟੇਅਰ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਵਿਕਸਿਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸੰਖਿਆ ਕਰੀਬ 15 ਕਿਲੋਵਾਟ ਹੈ। ਇਸ ਭਾਰੇ ਅੰਤਰ ਦੇ ਕਾਰਨ ਮਸ਼ੀਨੀਕਰਨ ਦੀ ਕਾਫ਼ੀ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਹੈ ਅਤੇ ਬੈਟਰੀ ਨਾਲ ਚਲਣ ਵਾਲੇ ਟਰੈਕਟਰ ਨੂੰ ਵਡਾਵਾ ਮਿਲਣ ਨਾਲ ਮਸ਼ੀਨੀਕਰਨ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਵੀ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲੇਗੀ।
ਕਿਵੇਂ ਹੈ ਇਸ ਟਰੈਕਟਰ ਦਾ ਡਿਜ਼ਾਇਨ
ਇਸ ਟਰੈਕਟਰ ਦੇ ਡਿਜਾਇਨ ਤੇ ਰਿਸਰਚ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵੇਂਕਟੇਸ਼ ਸ਼ਿੰਦੇ ਜੋ ਕਿ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਡਾ. ਮੁਕੇਸ਼ ਜੈਨ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਵਿੱਚ ਰਿਸਰਚ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਟਰੈਕਟਰ ਵਿੱਚ 16. 2 ਕਿਲੋਵਾਟ ਦੀ ਲਿਥਿਅਮ ਆਇਨ ਬੈਟਰੀ ਲੱਗੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਵਿੱਚ 12 ਕਿਲੋਵਾਟ ਦੀ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਬਰਸ਼ਲੇਸ ਡੀਸੀ ਮੋਟਰ ਲੱਗੀ ਹੈ। ਜੋ 72 ਵੋਲਟ ਨਾਲ ਚੱਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਿੰਟ ਵਿੱਚ 2000 ਵਾਰ ਘੁੰਮਦੀ ਹੈ। ਟਰੈਕਟਰ ਦੀ ਬੈਟਰੀ ਨੂੰ 9 ਘੰਟੇ ਵਿੱਚ ਫੁਲ ਚਾਰਜ ਕਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਬੈਟਰੀ ਨੂੰ ਚਾਰਜ ਕਰਨ ਲਈ 19 ਤੋਂ 20 ਯੂਨਿਟ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਇਸ ਵਿੱਚ ਫਾਸਟ ਚਾਰਜਿੰਗ ਦਾ ਵੀ ਵਿਕਲਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿਸਦੇ ਲਈ ਸਿਰਫ 4 ਘੰਟੇ ਕਾਫ਼ੀ ਹਨ।
ਅੱਗੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇੱਕ ਵਾਰ ਚਾਰਜ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਟਰੈਕਟਰ ਨੂੰ 1. 5 ਟਨ ਦੇ ਟ੍ਰੇਲਰ ਦੇ ਨਾਲ 80 ਕਿਮੀ ਤੱਕ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਟਰੈਕਟਰ ਦੀ ਅਧਿਕਤਮ ਰਫ਼ਤਾਰ 23. 17 ਕਿਮੀ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟੇ ਦੀ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਡਰਾਬਾਰ ਪੁੱਲ ਜਾਣੀ ਭਾਰ ਖਿੱਚਣ ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ 77 ਫੀਸਦੀ ਹੈ। ਜਿਸਦਾ ਮਤਲੱਬ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਟਰੈਕਟਰ 770 ਕਿੱਲੋ ਭਾਰ ਖਿਚਣ ਦੀ ਪਾਵਰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।
ਕਿੰਨਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਖਰਚ
ਇਸ ਬਾਰੇ ਡਾ. ਜੈਨ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਖੇਤਾਂ ਦੀ ਬੀਜਾਈ ਦੇ ਲਈ ਰੋਟਾਵੇਟਰ ਅਤੇ ਮੋਲਡ ਬੋਰਡ ਦੇ ਨਾਲ ਇਸ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ 332 ਰੁਪਏ ਅਤੇ 301 ਰੁਪਏ ਦਾ ਖਰਚਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਸਮਾਨ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਡੀਜਲ ਇੰਜਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਸ ਉੱਤੇ 447 ਰੁਪਏ ਅਤੇ 353 ਤੱਕ ਦਾ ਖਰਚਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਡੀਜਲ ਦੀ ਤੁਲਣਾ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ 15 ਤੋਂ 25 % ਤੱਕ ਪੈਸੇ ਬਚਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਲਾਗਤਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘਰੇਲੂ ਬਿਜਲੀ ਦਰ ਦੇ ਆਧਾਰ ਉੱਤੇ ਕਰੀ ਗਈ ਹੈ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਇਸਦੀ ਲਾਗਤ ਹੋਰ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗੀ।
ਇਸ ਬਾਰੇ ਅੱਗੇ ਡਾ. ਜੈਨ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਫਿਲਹਾਲ ਇਹ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਸਿਰਫ ਪ੍ਰੋਟੋਟਾਇਪ ਤਿਆਰ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਛੇਤੀ ਹੀ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣ ਰਹੀ ਹੈ ।
ਅੱਗੇ ਉਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪ੍ਰੋਟੋਟਾਇਪ ਮਾਡਲ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਸ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਟਰੈਕਟਰ ਦੀ ਕੀਮਤ ਫਿਲਹਾਲ ਕਰੀਬ 6. 5 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਮਾਨ ਐਚ ਪੀ (ਜਪ) ਵਾਲੇ ਡੀਜਲ ਟਰੈਕਟਰ ਉੱਤੇ 4. 5 ਲੱਖ ਦਾ ਖਰਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰੰਤੂ ਜੇਕਰ ਬੈਟਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਚਲਣ ਵਾਲੇ ਟਰੈਕਟਰ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ ਉੱਤੇ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ।
ਵਾਤਾਵਰਣ ਸਿਹਤ ਲਈ ਵੀ ਚੰਗਾ
ਬਿਜਲੀ ਵਾਲੇ ਇਸ ਟਰੈਕਟਰ ਵਿਚੋਂ ਨਾ ਤਾਂ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਸਾਇਡ ਦਾ ਨਿਕਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਨਾਇਟਰੋਜਨ ਆਕਸਾਇਡ ਦਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਮਾਡਲ ਵਿੱਚ ਕੰਪਨ 52 ਫੀਸਦੀ ਅਤੇ ਅਵਾਜ 21 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਜੋ ਬੀਆਈਏਸ ਕੋਡ ਦੀ ਅਧਿਕਤਮ ਸੀਮਾ ਤੋਂ ਘੱਟ ਪਾਈ ਗਈ ਹੈ।
ਅੱਗੇ ਉਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇੰਜਣ ਆਪਰੇਟਰ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਕਰਕੇ ਤਪਸ਼ ਵੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਜ੍ਹਾ ਕਰਕੇ ਇਹ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਅਰਾਮਦਾਇਕ ਹੈ। ਡੀਜਲ ਦੀਆਂ ਵਧਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਇਹ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਟਰੈਕਟਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਮਦਦਗਾਰ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਵਾਧਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। (ਖ਼ਬਰ ਸਰੋਤ ਦ ਬੇਟਰ ਇੰਡੀਆ)
