ਮਕਾਨ ਦੀ ਛੱਤ ਉੱਤੇ ਬਾਗਵਾਨੀ ਕਰਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਜਿਸ ਚੀਜ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਸਭ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਉਹ ਹੈ ਗਮਲਿਆਂ ਦਾ ਭਾਰ। ਇਹੀ ਵਜ੍ਹਾ ਹੈ ਕਿ ਕਈ ਲੋਕ ਟੇਰੇਸ ਗਾਰਡਨਿੰਗ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਚਦੇ ਹਨ।
ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗਮਲੇ ਮਿੱਟੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਬੂਟਿਆਂ ਦੇ ਭਾਰ ਨਾਲ ਕਿਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਛੱਤ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਨਾ ਹੋ ਜਾਵੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਬੂਟਿਆਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੇਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਕਈ ਵਾਰ ਛੱਤ ਵਿੱਚ ਸਿਲ ਵੀ ਆਉਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪ੍ਰੰਤੂ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਹੱਲ ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਬਾਗਵਾਨੀ ਹੀ ਨਾ ਕਰੋਂ। ਇਹ ਜਰੁਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਬਾਗਵਾਨੀ ਕਰਨ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਭਾਰੇ ਗਮਲੇ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਹੀ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਨਾ ਪਵੇ। ਸਗੋਂ ਹੁਣ ਦੇ ਹਾਈ – ਟੇਕ ਜਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਬਿਨਾਂ ਵੀ ਦਰਖਤ ਬੂਟੇ ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸ਼ੇਖ ਅਬਦੁਲ ਮੁਨਾਫ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਛੱਤ ਉਪਰ ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਸਬਜੀਆਂ ਅਤੇ ਸਜਾਵਟ ਵਾਲੇ ਦਰਖਤ ਬੂਟਿਆਂ ਦੀ ਬਾਗਵਾਨੀ ਕਰ ਰਹੇ ਅਬਦੁਲ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਬੂਟੇ ਲਗਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਹਕੀਕੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਬੂਟੇ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਅਬਦੁਲ ਨੇ ‘ਸਾਇਲਲੇਸ’ ਗਾਰਡਨਿੰਗ ਦੀ ਤਕਨੀਕ ‘ਹਾਇਡਰੋਪੋਨਿਕ‘ ਅਪਣਾਈ ਹੈ।
ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤੁਸੀਂ ਬੂਟੀਆਂ ਨੂੰ ਉਗਾਉਣੇ ਲਈ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਹੋਰ ਜੈਵਿਕ ਮਾਧੀਅਮ ਜਿਵੇਂ ਕੋਕੋਪੀਟ ਖਾਦ ਜਾਂ ਸਿਰਫ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਦੇ ਹੋ। ਅਬਦੁਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਬੂਟੇ ਕੋਕੋਪੀਟ ਵਿੱਚ ਲਗਾਏ ਹੋਏ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਉਪਜ ਵੀ ਮਿਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਦ ਬੇਟਰ ਇੰਡਿਆ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬਾਗਵਾਨੀ ਦੇ ਸਫਰ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਹੈ।
ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀਆਂ ਬਾਲਟੀਆਂ ਬੋਤਲਾਂ ਦੀ ਕੀਤੀ ਵਰਤੋਂ
ਇਸ ਬਾਰੇ ਅਬਦੁਲ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮੈਂ ਵੀ ਸ਼ੁਰੁਆਤ ਵਿੱਚ ਛੱਤ ਉੱਤੇ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਹੀ ਬਾਗਵਾਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਲੇਕਿਨ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋਣ ਲੱਗੀਆਂ ਸਨ। ਇੱਕ ਤਾਂ ਛੱਤ ਉੱਤੇ ਭਾਰ ਵਧਣ ਦਾ ਡਰ ਮੈਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਦੂਜਾ ਬੂਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਬਿਮਾਰੀ ਲੱਗਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਵਾਰ ਵਾਰ ਮਿੱਟੀ ਲਿਆ ਕੇ ਪਾਉਣਾ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਈ ਮੈਂ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਕਿਉਂ ਨਾ ਕੁੱਝ ਵੱਖਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਹਾਇਡਰੋਪੋਨਿਕ ਤਕਨੀਕ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ। ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਘਰ ਦੀ ਛੱਤ ਉੱਤੇ ਪੀਵੀਸੀ (PVC) ਪਾਇਪ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਲਗਵਾਇਆ। ਲੇਕਿਨ ਕਈ ਵਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਬਣੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਚੀਜਾਂ ਤੁਹਾਡੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀਆਂ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿਰਫ ਪਾਣੀ ਵਾਲਾ ਹਾਇਡਰੋਪੋਨਿਕ ਸਿਸਟਮ ਲਗਵਾਇਆ ਸੀ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਤਾਪਮਾਨ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਬੂਟੇ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਏ ਲੇਕਿਨ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਤਾਪਮਾਨ ਵਧਣ ਲੱਗਿਆ ਤਾਂ ਪਾਣੀ ਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਪਾਣੀ ਗਰਮ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੂਟੇ ਮਰਨ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਬਦੁਲ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਕੀ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਵੀ ਇਸਤੇਮਾਲ ਨਾ ਕਰਨੀ ਪਵੇ ਅਤੇ ਬਾਗਵਾਨੀ ਵੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋ ਜਾਵੇ। ਫਿਰ ਮੈਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਕੋਕੋਪੀਟ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ। ਕੋਕੋਪੀਟ ਨਾਰੀਅਲ ਦੇ ਫਾਇਬਰ ਨਾਲ ਬਣਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬੂਟਿਆਂ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਲੱਗਭੱਗ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਅਬਦੁਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਇੱਕ ਹਾਇਡਰੋਪੋਨਿਕ ਸਿਸਟਮ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀਆਂ ਬਾਲਟੀਆਂ ਡਰੱਮ ਛੋਟੇ ਪਾਇਪ ਆਦਿ ਖ੍ਰੀਦੇ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੰਜ ਛੇ ਬਾਲਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਇਸ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਬਣਾਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਾਲਟੀ ਵਿੱਚ ਹੇਠਾਂ ਦੀ ਤਰਫ ਇੱਕ ਸਾਇਡ ਵਿੱਚ ਛੇਦ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਵਿਚੋਂ ਉਹ ਡਰਿਪ ਇਰਿਗੇਸ਼ਨ ਲਈ ਪਾਇਪ ਨੂੰ ਪਾ ਸਕਣ। ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਾਲਟੀ ਵਿੱਚ ਕੋਕੋਪੀਟ ਅਤੇ ਨਿੰਮ ਦਾ ਪਾਊਡਰ ਮਿਲਾਕੇ ਪਾਟਿੰਗ ਮਿਕਸ ਭਰਿਆ। ਸਾਰੀਆਂ ਬਾਲਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੇਠਾਂ ਅਤੇ ਉੱਤੇ ਦੋਨਾਂ ਤਰਫ ਡਰਿਪ ਇਰਿਗੇਸ਼ਨ ਸਿਸਟਮ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਕੀਤੀ ਗਈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪਾਣੀ ਦਾ ਸਿਸਟਮ ਆਟੋਮੇਟਿਕ ਹੈ। ਮੈਂ ਇਸਦੇ ਲਈ ਪੁਰਾਣੇ ਕੂਲਰ ਦੀ ਮੋਟਰ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਵੱਡੇ ਡਰਮ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਭਰਕੇ ਸਾਰੇ ਪਾਇਪਾਂ ਨੂੰ ਮੋਟਰ ਨਾਲ ਕੁਨੈਕਟ ਕਰਕੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਬੂਟਿਆਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਮਿਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਟਮਾਟਰ ਬੈਂਗਣ ਮਿਰਚਾਂ ਲਾਈਆਂ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ 20×76 ਫੁੱਟ ਦੀ ਛੱਤ ਉੱਤੇ 100 ਬਾਲਟੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹਾਇਡਰੋਪੋਨਿਕ ਸਿਸਟਮ ਸੈਟ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਗੀਚੇ ਵਿੱਚ ਪੀਵੀਸੀ ਪਾਇਪ ਦਾ ਵੀ ਹਾਇਡਰੋਪੋਨਿਕ ਸਿਸਟਮ ਲੱਗਿਆ ਹੈ। ਕੁਝ ਕੁ ਦੂਜੇ ਛੋਟੇ ਵੱਡੇ ਗਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਜਾਵਟੀ ਬੂਟੇ ਵੀ ਲਗਾਏ ਹੋਏ ਹਨ। ਉਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਗੀਚੇ ਵਿੱਚ ਛੋਟੇ ਵੱਡੇ 100 ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਰਖਤ ਬੂਟੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਸਬਜੀਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਟਮਾਟਰ ਹਰੀ ਮਿਰਚ ਬੈਂਗਨ ਪਾਲਕ ਖੀਰਾ ਮੇਥੀ ਕੁੰਦਰੂ ਭਿੰਡੀ ਵਰਗੀ ਸਬਜੀਆਂ ਉੱਗਾ ਰਹੇ ਹਨ ।
ਅੱਗੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮੇਰੇ ਘਰ ਲਈ ਲੱਗਭਗ 70 % ਸਬਜੀਆਂ ਬਗੀਚੇ ਤੋਂ ਆ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਕੁੱਝ ਸਬਜੀਆਂ ਇੰਨੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਅਤੇ ਗੁਆਂਢੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਵੰਡ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ। ਸਾਰਿਆ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਬਗੀਚੇ ਦੀਆਂ ਜੈਵਿਕ ਸਬਜੀਆਂ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪਸੰਦ ਹਨ। ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰਸਾਇਣ ਆਪਣੇ ਦਰਖਤ ਬੂਟੀਆਂ ਉੱਤੇ ਇਸਤੇਮਾਲ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ।। ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਉੱਗੀਆਂ ਸਬਜੀਆਂ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਚੰਗੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਹਾਇਡਰੋਪੋਨਿਕ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਉੱਗੀਆਂ ਸਬਜੀਆਂ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਗੰਦਗੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ।
ਅੱਗੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਬੂਟਿਆਂ ਨੂੰ ਕੀੜਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਨਿੰਮ ਦਾ ਤੇਲ ਜਾਂ ਖੱਟੀ ਲੱਸੀ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾਕੇ ਬੂਟਿਆਂ ਉੱਤੇ ਸਪਰੇਅ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਇਸ ਤੋਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੀਟ ਬੂਟਿਆਂ ਉੱਤੇ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਉਹ ਕਦੇ ਕਦੇ ਬਾਲਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੋਕੋਪੀਟ ਵਿੱਚ ਨਵਾਂ ਕੋਕੋਪੀਟ ਅਤੇ ਨਿੰਮ ਦੀ ਖਲੀ ਮਿਲਾਕੇ ਇਸ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਕੋਪੀਟ ਵਿੱਚ ਨਮੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵਾਰ ਵਾਰ ਪਾਣੀ ਦੇਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ ਲੇਕਿਨ ਨਮੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਬੂਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੰਗਸ (ਉਲੀ) ਲੱਗਣ ਦਾ ਵੀ ਡਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਨਿੰਮ ਦੀ ਖਲੀ ਮਿਲਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਐਂਟੀ ਫੰਗਲ ਹੈ।
ਅਬਦੁਲ ਅੰਤ ਵਿਚ ਇਹੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਹਾਇਡਰੋਪੋਨਿਕ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਬਾਗਵਾਨੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਨੂੰ ਸਿਖੋ ਅਤੇ ਫਿਰ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰੋ। ਕਿਉਂਕਿ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਬਾਗਵਾਨੀ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਇਹ ਬਾਗਵਾਨੀ ਥੋੜ੍ਹੀ ਮਹਿੰਗੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾ ਚੰਗੀ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਲੈ ਕੇ ਹੀ ਸ਼ੁਰੁਆਤ ਕਰੋ ਨਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਵਿੱਚ ਚ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੀਏਚ ਅਤੇ ਟੀਡੀਏਸ ਲੇਵਲ ਵੀ ਚੈੱਕ ਕਰਦੇ ਰਹੋ। (ਖ਼ਬਰ ਸਰੋਤ ਦ ਬੇਟਰ ਇੰਡੀਆ)
