ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਵਡ਼ੋਦਰਾ ਦੇ 18 ਸਾਲ ਦੇ ਬਾਰਹਵੀਂ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੀਲ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਇੱਕ ਸੋਲਰ ਸਾਈਕਲ ਨੂੰ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਾਈਕਲ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਸੋਲਰ ਪੈਨਲ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਇਸ ਦੀ ਬੈਟਰੀ ਚਾਰਜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਇੱਕ ਈ ਬਾਇਕ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਜਿਆਦਾਤਰ ਬੱਚੇ ਹਿਸਾਬ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਸ਼ਾ ਸਮਝ ਨਾ ਆਉਣ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਨੀਲ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਦੋਸਤ ਬਣਾ ਲਿਆ ਹੈ । ਸਿਰਫ ਕਿਤਾਬੀ ਗਿਆਨ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਉਹ ਉਸਦੇ ਪ੍ਰੈਕਟੀਕਲ ਵਰਤੋ ਦੀ ਵੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ । ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਦੇ ਸ਼ੌਕੀਨ ਬਾਰਹਵੀਂ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੀਲ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਟੀਚਰ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸੋਲਰ ਸਾਈਕਲ ਡਿਜਾਇਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਈ ਸਕੂਟਰ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਇਸ ਸਾਈਕਲ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਖਰਚ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ। ਸਾਈਕਲ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਸੋਲਰ ਪੈਨਲ ਤੋਂ ਊਰਜਾ ਲੈ ਕੇ ਇਸਦੀ ਬੈਟਰੀ ਚਾਰਜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਦਾ।
ਦ ਬੇਟਰ ਇੰਡਿਆ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ 18 ਸਾਲ ਦਾ ਨੀਲ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਈ ਸਕੂਟਰ ਨੂੰ ਚਾਰਜ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਇਲੇਕਟਰਿਸਿਟੀ ਦੀ ਵਰਤੋ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਾਰਬਨ ਪੈਦਾ ਕਰਕੇ ਹੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲੇਕਿਨ ਮੇਰਾ ਇਹ ਸਾਈਕਲ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਅਤੇ ਪੈਡਲਾਂ ਦੇ ਜਰੀਏ ਚਾਰਜ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਨਾ ਪੈਸੇ ਖਰਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਾਰਬਨ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਚ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਹੈ ਰੁਚੀ
ਨੀਲ ਜਦੋਂ ਚੌਥੀ ਪੰਜਵੀ ਜਮਾਤ ਵਿੱਚ ਸੀ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵਿਸ਼ਾ ਪੜਾਇਆ ਵੀ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਨੀਲ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲ ਲਾਇਬਰੇਰੀ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰੇਟਰ ਨਾਮ ਦੀ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਪੜ੍ਹੀ ਸੀ। ਉਸ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਵੱਖ – ਵੱਖ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਮਾਡਲ ਬਣੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਜਾਨਣ ਦੀ ਤਮੰਨਾ ਹੋਈ ਕਿ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜਾਂ ਬਣਦੀਆਂ ਕਿਵੇਂ ਹਨ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਪੜਾਇਆ ਗਿਆ ਫਿਰ ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਅੱਛਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਕਾਢਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਵਿਗਿਆਨ ਹੈ।
ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਬੇਸਟ ਆਉਟ ਆਫ ਵੇਸਟ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਬੱਚੇ ਘਰ ਜਾਂ ਪੈਨ ਸਟੈਂਡ ਬਣਾਕੇ ਲਿਆਏ ਸਨ। ਪਰ ਜਮਾਤ ਸਤਵੀਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਨੀਲ ਨੇ ਬੇਕਾਰ ਪਈ ਪਲਾਸਟਿਕ ਬੋਤਲ ਕਾਰਡਬੋਰਡ ਤੇ ਛੋਟੀ ਮੋਟਰ ਲਾ ਕੇ ਇੱਕ ਹੈਲੀਕਪਟਰ ਬਣਾਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਤਕਰੀਬਨ ਇੱਕ ਫੁੱਟ ਤੱਕ ਉੱਡ ਵੀ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜ੍ਹਕੇ ਹੀ ਟੈਲੀਸਕੌਪ ਏਟੀਐਮ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਪ੍ਰਿੰਟਰ ਅਤੇ ਰੋਬੋਟ ਸਹਿਤ ਕਈ ਪ੍ਰੋਜੇਕਟ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ। 
ਇਕ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਸੋਲਰ ਸਾਈਕਲ
ਦਸਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੇ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਟੀਚਰ ਸੰਤੋਸ਼ ਕੌਸ਼ਿਕ ਨੂੰ ਨੀਲ ਆਪਣਾ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਕ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਸੰਤੋਸ਼ ਸਰ ਨੇ ਨੀਲ ਦੀ ਕਈ ਪ੍ਰੋਜੇਕਟਾਂ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਸੰਤੋਸ਼ ਕੌਸ਼ਿਕ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਨੀਲ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਤੋਂ Physics ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲੈ ਕੇ ਆਉਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਕਾਂਸੇਪਟ Concept ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਪੁੱਛਦਾ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਿਲੇਬਸ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ। ਇਸ ਸਾਲ ਮੈਂ ਸੋਲਰ ਪੈਨਲ ਨਾਲ ਚਲਣ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਸਾਈਕਲ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਸੰਕਲਪ Concept ਉਸਨੂੰ ਦਿੱਤਾ। ਮੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਈ ਕਿ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਵੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਇਸ ਸਾਈਕਲ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨੀਲ ਨੇ ਤਿੰਨ ਪਹਿਲੂਆਂ ਉੱਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਪਹਿਲਾ ਤਾਂ ਸਕੂਟਰ ਦਾ ਮਾਡਲ ਦੂਜਾ ਬੈਟਰੀ ਦਾ ਕੰਮ ਅਤੇ ਤੀਜਾ ਸੋਲਰ ਪੈਨਲ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ। ਨੀਲ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਸਿਰਫ 300 ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਕਬਾੜ ਵਾਲੇ ਤੋਂ ਇੱਕ ਸਾਈਕਲ ਖਰੀਦਿਆ ਸੀ। ਨੀਲ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ 12 ਹਜਾਰ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਕੇ ਇੱਕ ਸੋਲਰ ਸਾਈਕਲ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ।
ਇਸ ਸਾਈਕਲ ਉੱਤੇ ਲੱਗੇ ਸੋਲਰ ਪੈਨਲ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਇਸਦੀ ਬੈਟਰੀ ਚਾਰਜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਇੱਕ ਸਕੂਟਰ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਟਾਇਰ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਡਾਇਨਬੋ ਸੋਲਰ ਲਾਇਟ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਚਾਰਜ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਰਾਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਜੇਕਰ ਸਾਈਕਲ ਨੂੰ ਚਾਰਜ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਡਾਇਨਬੋ ਇਸ ਨੂੰ ਚਾਰਜ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅੱਗੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮੈਂ ਇਸ ਸੋਲਰ ਸਾਈਕਲ ਵਿੱਚ 10 ਵਾਟ ਦੀ ਸੋਲਰ ਪਲੇਟ ਲਾਈ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਸਾਈਕਲ 10 ਤੋਂ 15 ਕਿਮੀ ਦਾ ਸਫਰ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਤੈਅ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੀਤਿਆਂ ਨੀਲ ਨੂੰ ਕਈ ਸਾਇਕਲ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਆਰਡਰ ਵੀ ਮਿਲਣ ਲੱਗੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਉਪਰ ਉਹ ਬਾਰ੍ਹਵੀਂ ਦੀਆਂ ਬੋਰਡ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੰਮ ਕਰੇਗਾ। ਅਜੇ ਉਹ ਆਪਣੀ ਬਾਰ੍ਹਵੀਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਉੱਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਹ ਦਸਵੀਂ ਤੋਂ ਹੀ ਬਿਨਾਂ ਟਿਊਸ਼ਨ ਦੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਵਿਗਿਆਨ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਸੋਲਰ ਸਾਈਕਲ ਪ੍ਰੋਜੇਕਟ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰੇ ਸਾਰੇ ਦੋਸਤ ਬਾਈਕ ਅਤੇ ਸਕੂਟਰ ਚਲਾਉਣਾ ਸਿਖਦੇ ਸਨ। ਲੇਕਿਨ ਮੈਂ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਬਰਾਂਡ ਦੀ ਬਣਾਈ ਹੋਈ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਆਪਣੇ ਖੁਦ ਦੀ ਬਣਾਈ ਬਾਇਕ ਹੀ ਚਲਾਵਾਂਗਾ। (ਖ਼ਬਰ ਸਰੋਤ ਦ ਬੇਟਰ ਇੰਡੀਆ)
