ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਟੇਟ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦਾ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਅਜਿਹਾ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਕਿ ਕਰੋੜਪਤੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਸਾਨ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਹਰ ਸਾਲ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਦੀ ਕਮਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। 10 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਪਿੰਡ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਬਿਲਕੁੱਲ ਉਲਟ ਸੀ। ਪਾਰੰਪਰਕ ਖੇਤੀ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਕਰਕੇ ਕੋਈ ਮੁਨਾਫਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਇਜਰਾਇਲ ਤੋਂ ਖੇਤੀ ਦੀ ਨਵੀਂ ਤਕਨੀਕ ਸਿਖ ਕੇ ਆਇਆ। ਉੱਥੇ ਹੋਏ ਪ੍ਰਯੋਗ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਜੇਕਟ ਦੇ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਕਿਸਮਤ ਬਦਲ ਗਈ। ਸ਼ੁਰੁਆਤੀ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਜਾਕ ਵੀ ਉਡਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਪਰ ਹੁਣ ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਪਿੰਡ ਵਰਤ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਜੈਪੁਰ ਤੋਂ 35 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਇਹ ਪਿੰਡ ਗੁੜਾ ਕੁਮਾਵਤਾਨ ਅਤੇ ਬਸੇੜੀ ਹੈ। ਇਹ ਪੂਰਾ ਪਿੰਡ ਇਜਰਾਇਲ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਐਗਰੀਕਲਚਰ ਤਕਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਫਾਲੋ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਮਿਨੀ ਇਜਰਾਇਲ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇੱਥੇ 6 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੇ ਏਰਿਆ ਵਿੱਚ 300 ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਲੀ ਹਾਉਸ ਹਨ। ਇਸ ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਇੱਥੇ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਬਦਲ ਗਈ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 40 ਕਿਸਾਨ ਅਜਿਹੇ ਹਨ ਜੋ 10 ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਹੀ ਕਰੋੜਪਤੀ ਬਣ ਗਏ ਹਨ। ਲੇਕਿਨ ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਣ ਵਾਲੇ ਕਿਸਾਨ ਖੇਮਾਰਾਮ ਹਨ।
2012 ਦੇ ਵਿਚ ਖੇਮਾਾਰਾਮ ਰਾਜਸਥਾਨ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਇਜਰਾਇਲ ਗਏ ਸਨ। ਉੱਥੇ ਘੱਟ ਪਾਣੀ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਕੰਟਰੋਲ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿੱਚ ਪਾਲੀਹਾਉਸ ਦੀ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਅਤੇ ਸਮਝਿਆ। ਉੱਥੋਂ ਪਰਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲਾਂ ਪਾਲੀਹਾਉਸ ਲਗਾਇਆ। ਖੇਮਾਰਾਮ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਪਾਲੀਹਾਉਸ ਨੂੰ ਲਗਾਇਆ ਤਾਂ ਪਿੰਡ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਮੇਰਾ ਮਜਾਕ ਉਡਾਇਆ। ਮੈਨੂੰ ਬੋਲਦੇ ਸਨ ਕਿ ਇਹ ਪਾਗਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਟੈਂਟ ਅਤੇ ਤੰਬੂਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੋਈ ਖੇਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ? ਕਿਉਂਕਿ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਇੰਵੇਸਟਮੈਂਟ ਦੇ ਨਾਮ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਬਰਬਾਦ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੂਫ਼ਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜੋ ਰਿਜਲਟ ਆਇਆ ਉਸ ਨੇ ਮੇਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਪੂਰੇ ਪਿੰਡ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਮੈਨੂੰ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਦਾ ਮੁਨਾਫਾ ਹੋਣ ਲੱਗਿਆ। ਇਹ ਗੱਲ ਜਦੋਂ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੀ ਤਾਂ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵੀ ਇਹ ਤਕਨੀਕ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਲਿਆ।
ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਨੇ 40 ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਬਦਲੀ, ਹੁਣ ਘੁਮਦੇ ਹਨ ਲਗਜਰੀ ਕਾਰਾਂ ਵਿਚ
ਇਸ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਇਜਰਾਇਲ ਤਕਨੀਕ ਨਾਲ ਖੇਤੀ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਬਦਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਥੇ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਬਦਲ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। 40 ਕਿਸਾਨ ਅਜਿਹੇ ਹਨ ਜੋ ਕਰੋੜਪਤੀ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਦੂਜੇ ਕਿਸਾਨ ਹਰ ਸਾਲ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਕਮਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਮਹਿੰਗੀ ਲਗਜਰੀ ਗੱਡੀਆਂ ਤੱਕ ਦੀ ਵਰਤੋ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪਾਰੰਪਰਕ ਖੇਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸਟਰਾਬੇਰੀ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਫਲ ਅਤੇ ਸਬਜੀਆਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਰ ਕੇ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਦਾ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਸ ਪਿੰਡ ਦੇ 6 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਏਰੀਏ ਵਿੱਚ 300 ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਲੀਹਾਉਸ ਗੁੜਾ ਕੁਮਾਵਤਾਨ ਵਿੱਚ 6 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਜਿਹੇ ਕਿਸਾਨ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਆਪਣੇ ਖੁਦ ਦੇ ਖਰਚੇ ਤੇ ਪਾਲੀਹਾਉਸ ਬਣਾਏ ਹਨ। 20 ਕਿਸਾਨ ਤਾਂ ਅਜਿਹੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਖਰਚ ਉੱਤੇ 5 ਤੋਂ 10 ਤੱਕ ਪਾਲੀਹਾਉਸ ਲਾ ਲਏ ਹਨ। ਕਿਸਾਨ ਖੇਮਾਰਾਮ ਦੇ ਆਪਣੇ 9 ਪਾਲੀਹਾਉਸ ਹਨ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿਸਾਨ ਗੰਗਾਰਾਮ ਰਾਮਨਾਰਾਇਣ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਖਰਚੇ ਉੱਤੇ 5 ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਲੀਹਾਉਸ ਲਾਏ ਹਨ। ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਹਰ ਕੋਈ ਕਿਸਾਨ ਪਾਲੀਹਾਉਸ ਲਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਗ੍ਰਾਂਟ ਦਾ ਹਰ ਸਾਲ ਦਾ ਟਾਰਗੇਟ ਤੈਅ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਹੁਣ ਜੈਪੁਰ ਜਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਬਸਿਡੀ ਲਈ ਕਾਫੀ ਲੰਮੀ ਉਡੀਕ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।
ਖੀਰੇ ਦੀ ਹੱਬ ਬਣਿਆ ਇਹ ਇਲਾਕਾ
ਪਾਲੀਹਾਉਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉੱਨਤ ਕਿੱਸਮ ਦਾ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਖੀਰਾ ਉੱਗਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਖੀਰੇ ਦਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਸੌਖੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਖੂਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਜਿਆਦਾਤਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਫੋਕਸ ਖੀਰੇ ਉੱਤੇ ਹੀ ਹੈ। ਉਗਾਏ ਖੀਰੇ ਨੂੰ ਜੈਪੁਰ ਦੀ ਮੁਹਾਣਾ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਵੇਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਪਾਲੀਹਾਉਸ ਵਿੱਚ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਫਸਲਾਂ ਲਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਮੁਨਾਫੇ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਇਸ ਤੋਂ ਤੈਅ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਤਾਂ ਬਹੁਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਪਾਲੀਹਾਉਸ ਨੂੰ ਠੇਕੇ ਉੱਤੇ ਦੇਕੇ ਪੈਸੇ ਕਮਾਉਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਕੱਢ ਲਿਆ ਹੈ। ਇਥੋਂ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਾਲਾਨਾ 10 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
