30 ਸਾਲ ਦਾ ਨਾਜ਼ ਓਜੈਰ ਨੂੰ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਨਵੀਨਤਾ (Innovation) ਦਾ ਸ਼ੌਕ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਭਾਂਣਜੇ ਦੀ ਅਚਾਨਕ ਹੋਈ ਮੌਤ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦਾ ਵਿਕਲਪ ਲੱਭਣ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨੌਕਰੀ ਛੱਡਕੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਤੋਂ ਬਣਨ ਵਾਲੇ 10 ਪ੍ਰੋਡਕਟ ਨੂੰ ਮੱਕੀ ਦੇ ਛਿਲਕੇ ਨਾਲ ਬਣਾਕੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਮੁਜੱਫਰਪੁਰ ਦੇ ਨਾਜ਼ ਓਜੈਰ ਨੇ ਤਕਰੀਬਨ ਪੰਜ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਭਾਂਣਜੇ ਨੂੰ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਕਾਰਨ ਗੁਆ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਭਾਂਣਜਾ ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਨਸ਼ਾ ਕਰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸਿਹਤ ਨਾਲ ਜੁਡ਼ੀ ਕੋਈ ਦਿੱਕਤ ਸੀ। ਲੇਕਿਨ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰਾਂ ਤੋਂ ਪੁੱਛਣ ਤੇ ਪਤਾ ਚਲਿਆ ਕਿ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਛੋਟੇ ਛੋਟੇ ਕਣ ਵੀ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ। 30 ਸਾਲ ਦਾ ਨਾਜ਼ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਵਿਕਲਪ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਪਰ ਭਾਂਣਜੇ ਦੀ ਮੌਤ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਸ ਤਲਾਸ਼ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਰਫ਼ਤਾਰ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਛੋਟੇ ਛੋਟੇ ਅਤੇ ਹਰ ਰੋਜ ਵਰਤੋ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰੋਡਕਟ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤੀ ਚੀਜਾਂ ਵਿਚ ਬਦਲਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ।
M. Tech. ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਨਾਜ਼ ਇੰਜੀਨਿਅਰਿੰਗ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਤੱਦ ਵੀ ਉਹ ਬਾਂਸ ਅਤੇ ਪਪੀਤੇ ਦੇ ਦਰਖਤ ਨਾਲ ਕੁੱਝ ਪ੍ਰੋਡਕਟ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਸਨ। ਲੇਕਿਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਇੱਕ ਵਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਮੱਕੀ ਦੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਦਾਣੇ ਨਿਕਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਛਿਲਕੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਖ਼ਰਾਬ ਨਹੀਂ ਹੋਏ ਸਨ। ਅਗੇ ਨਾਜ਼ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਉਸ ਦਿਨ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਕੁਦਰਤ ਸਾਨੂੰ ਚੀਖ ਚੀਖ ਕੇ ਕਹਿ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰੋ। ਬਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੁੱਝ ਪੱਤਿਆਂ ਤੋਂ ਰਿਸਰਚ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਟੀਚਰ ਹਨ। ਨਾਜ਼ ਵੀ ਕਾਲਜ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਛੱਡ ਕੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪੜ੍ਹਾ ਰਹੇ ਹਨ ਤਾਂਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਆਪਣੇ ਰਿਸਰਚ ਉੱਤੇ ਦੇ ਸਕਣ। ਮੱਕੀ ਦੇ ਛਿਲਕੇ ਤੋਂ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਡਕਟ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਉਹ ਕਈ ਹੋਰ ਚੀਜਾਂ ਨੂੰ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਉਹ ਕੱਪ ਪਲੇਟ ਬੈਨਰ ਬੈਗਸ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰੋਡਕਟ ਬਣਾਉਣ ਲੱਗੇ।
ਇਸ ਸਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਮੱਕੀ ਦੇ ਛਿਲਕੇ ਤੋਂ ਬਣੇ 10 ਪ੍ਰੋਡਕਟ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਈ ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰੋਡਕਟ ਦਿਖਾਏ ਹਨ। ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਕੁੱਝ ਆਰਡਰ ਵੀ ਮਿਲਣ ਲੱਗੇ ਹਨ। ਨਾਜ਼ ਨੇ ਆਪਣੇ ਇਸ ਕਾਢ ਦਾ ਪੇਟੇਂਟ (Patent of invention) ਵੀ ਕਰਵਾਇਆ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਡਾ. ਰਾਜਿੰਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਕੇਂਦਰੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪੂਸਾ ਸਮਸਤੀਪੁਰ ਤੋਂ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਟੀਮ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਸ ਪ੍ਰੋਡਕਟ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਸਰਾਹਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਖੋਜ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਨੂੰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਹੈ। ਨਾਜ਼ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਲੇਕਿਨ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਆਪਣੀ ਰਿਸਰਚ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਵਧਾ ਪਾਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਂਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਛੇਤੀ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਮਦਦ ਮਿਲੇਗੀ ਅਤੇ ਉਹ ਹੋਰ ਵੀ ਵਧੀਆ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਣਗੇ।
ਨਾਜ਼ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤੋਂ ਹੋਰ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰੋਡਕਟ ਬਣਾਉਣ ਉੱਤੇ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਈਕੋ ਫਰੈਂਡਲੀ ਪ੍ਰੋਡਕਟ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੱਚਾ ਮਾਲ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੌਖੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਮੱਕੇ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਕਮਾਈ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਵੀ ਮੌਕਾ ਮਿਲ ਸਕੇਗਾ। (ਖ਼ਬਰ ਸਰੋਤ ਦ ਬੇਟਰ ਇੰਡੀਆ)
